با یاد و نام خدا
سوالات درس دوم علوم تجربی پایه ی پنجم
با یاد و نام خدا
علوم تجربی پایه ی پنجم - درس دوم :
عنوان درس - ماده تغییر می کند
1- مواد به چند شکل تغییر می کنند؟ دو شکل تغییر فیزیکی و تغییر شیمیایی.
2- تغییر فیزیکی را تعریف کنید؟ در تغییر فیزیکی فقط شکل و اندازه ی جسم تغییر می کند مانند پاره کردن کاغذ.
3- تغییر شیمیایی را تعریف کنید؟ در تغییر شیمیایی یک ماده به ماده ی جدیدی تبدیل تبدیل می شود و رنگ، بو و مزه ی جسم تغییر می کند.
نشانه های تغییر شیمیایی :
1- تشکیل رسوب :
هرگاه در اثرمخلوط کردن دو یا چند محلول، یک رسوب ایجاد شود ( محلول کدر شود )، یک تغییر شیمیایی روی داده است. تشکیل سفیدک روی لباس پس از شستن، یک تغییر شیمیایی است ( رسوب کردن گل در آب گل آلود یک تغییر فیزیکی است ).
2- تغییر رنگ :
هرگاه دو محلول بی رنگ را مخلوط کنیم و یک ماده ی رنگی تولید شود یا براثر مخلوط کردن دو ماده ی رنگی، رنگ اولیه از بین برود یا کم رنگ شود، یک تغییر شیمیایی روی داده است ( ریختن ید بر روی نشاسته یا سیب زمیتی که رنگ آن را آبی می کند).
3- در تغییر شیمیایی نور و گرما آزادمی شود :
درسوختن گاز در اجاق یا چراغ گاز - درسوختن منیزیم ( نور شدید – فلاشهای عکاسی قدیمی )
4- پختن غذا ( کباب کردن ) :
در پختن غذا یا کباب کردن هم یک تغییر شیمیایی روی می دهد.
5- خروج گاز :
اگر دو یا چندماده ی شیمیایی را با هم مخلوط کنیم و گاز تولید شود، یک تغییر شیمیایی روی داده است مانند جوش شیرین و سرکه که گار کربینیک یا دی اکسید کربن آزاد می شود.
توجه : وقتی آب را گرم می کنیم، بخار می شود یعنی به شکل گاز درمی آید که یک تغییر فیزیکی است.
نکات مهم :
1- هرگاه انجام تغییر شیمیایی زمان زیادی طول بکشد، به آن تغییر شیمیایی کند می گویند.
2- هرگاه انجام تغییر شیمیایی زمان کمی طول بکشد به آن تغییر شیمیایی تند می گویند.
سوالات اضافه :
1- سوختن چوب چه نوع تغییری است؟ چرا؟ تغییر شیمیایی چون چوب به جسم جدیدی ( کربن ) تبدیل می شود.
2- بریدن چوب چه نوع تغییری است؟ تغییر فیزیکی
3- آیا با تبخیر آب، مولکولهای آن تغییر می کنند؟ تبخیر چه نوع تغییری است؟ خیر. تبخیر یک تغییر فیزیکی است..
4- اگر نان را بسوزانیم، مزه و رنگ آن تغییر می کند. سوختن نان چه نوع تغییری است؟ تغییر شیمیایی
5- زنگ آهن چگونه به وجود می آید؟ در اثر رطوبت، آهن با اکسیژن هوا ترکیب شده و زنگ می زند یعنیماده ی جدیدی به وجود می آید.
6- نام علمی زنگ آهن چیست؟ اکسید آهن
7- چه عواملی سبب زنگ زدگی آهن می شود؟ رطوبت، رنگ نکردن رویه ی آهن
8- کیفیت آهنی که زنگ می زند چه تغییری می کند؟ کیفیت آهن ضعیف تر می شود
9- زنگ زدن آهن چه زیانهایی دارد؟ استحکام آهن را کمتر می کند. وسایل آهنی از بین می روند.
10- یرای جلوگیری از زنگ زدن آهن چه باید بکنیم؟ باید آهن را از رطوبت دور نگهداریم. با رنگ کردن سطح آهن از زنگ زدن آن جلوگیری کنیم.
11- آیا تغییر شیمیایی یک ماده به زمان نیاز دارد؟ بلی.
12- یک تغییر شیمیایی کند نام ببرید؟ زنگ زدن آهن
13- یک تغییر شیمیایی تند نام ببرید؟ سوختن چوب
14- چرا به خمیر، خمیرترش ( مخمر ) اضافه می کنند؟ تا خمیر ورآمده،نان خوشمزه تری به دست آید.
15- خمیرترش ( مخمر ) چه می کند؟ خمیر را تجزیه کرده و مقداری گازکربنیک تولید می کند که این گاز کربنیک سبب ورآمدن خمیر می شود. از خمیر ورآمده نان بهتر و خوشمزه تری به دست می آید.
16- تغییر شیمیایی مفید به چه تغییری می گویند؟ هرگاه در اثرتغییر شیمیایی ماده ی مفیدی به دست آید، به آن تغییر شیمیایی مفید می گویند مانند درست کردن ماست از شیر.
17- تغییر شیمیایی مضر به چه تغییری می گویند؟ هرگاه در اثر تغییر شیمیایی ماده ی غیرمفیدی به دست آید یا کیفیت ماده بدتر شود، به آن تغییر شیمیایی مضر می گویند مانند کپک زدن نان، ترش شدن شیر.
18- نام دیگر گاز کربنیک چیست؟ دی اکسید کربن یا کربن دی اکسید.
19- از گازکربنیک چه استفاده ای می شود؟ برای خاموش کردن آتش ( از کف گازکربنیک )
20- گرما چه تاثیری در تغییرات شیمیایی دارد؟ گرما تغییرات شیمیایی را تندتر می کند.
21- وقتی قند را می سوزانیم، چه تغییراتی روی می دهد؟ ابتدا قند به شکل مایع در می آید که یک تغییر فیزیکی است و سپس می سوزد که یک تغییر شیمیایی است.
22- مراحل تهیه ی دوغ گازدار به شرح زیر است. نوع تغییر در هر مرحله را در مقابل آن بنویسید:
الف- ابتدا یک لیوان شیر و یک لیوان آب نیم گرم را باهم مخلوط می کنیم ( ).
ب- یک لیوان ماست و کمی نمک را با هم مخلوط می کنیم ( ).
پ- مخلوط شیر و ماست را در یک بطری می ریزیم و در محل گرمی می گذاریم ( ).
ت- پس از یک هفته دوغ گازدار به دست می آید ( ).
23- چند تغییر فیزیکی کند نام ببرید؟ فرسایش خاک - تشکیل ابر و باریدن باران - یخ زدن آب - تبخیر آب دریاها
توجه : تنها به این سوالات اکتفا نکنید و حتما کتاب درسی خود را نیز به دقت بخوانید.